UV… czyli co to jest?
1
0
Światło ultrafioletowe to promieniowanie o specyficznej długości fali. Waha się ona pomiędzy 100 a 380 nanometrów. Skąd wzięła się nazwa ultrafiolet? Ultra- oznacza coś „ponad” „bardziej”, natomiast fiolet słusznie kojarzy nam się z nazwą koloru, bynajmniej nie przypadkowego, gdyż barwa fioletowa ma najkrótszą falę w spektrum światła widzialnego. Łącząc te dwa wyrazy otrzymujemy jasną wskazówkę na temat promieniowania UV, to znaczy, światła o fali „bardziej” krótkiej niż fiolet.
Czy tylko lampy wytwarzają takie promieniowanie? Oczywiście nie! Choć promieniowanie ultrafioletowe w spektrum fal elektromagnetycznych może brzmieć jak skomplikowane pojęcie fizyczne, tak naprawdę długość fali UV jest emitowana przez słońce. Hola, hola, hola, przecież ludzie widzą światło słoneczne. Jak to możliwe, skoro promieniowanie UV ma falę krótszą od promieniowania mieszczącego się w zakresie widzialnym dla człowieka? Warto pamiętać, że to co dociera do nas ze słońca to nie jest wyłącznie światło UV. Zakresy promieniowania słonecznego to około 100 do 4000 nm, w czym mieści się nasze promieniowanie ultrafioletowe (100-400nm), światło widzialne (400-700nm) i podczerwone, tak zwane IR (infrared) w zakresie 700-4000nm. Trzeba także wspomnieć o tym, że nie całe promieniowanie dociera do ludzi na powierzchni ziemi. Atmosfera wokół naszej planety absorbuje, rozprasza i odbija część fal, w efekcie czego zwykle dociera około 50% tego co zostało wyemitowane przez słońce.
Czym wyróżnia się promieniowanie UV?
Każda długość fali będzie cechować się swoimi unikalnymi właściwościami. Ultrafiolet dzieli się na trzy kategorie, według których można uporządkować sposób ich oddziaływania na organizmy żywe.
UV A – 315-380 nm. Grupa promieniowania tuż poniżej długości fali światła widzialnego. Mówi się, że jest to najdłuższe i najbezpieczniejsze promieniowanie UV. Zaświeciwszy lampą wytwarzającą UV A na powierzchnie, które będą go odbijać, nabiorą niebiesko-fioletowej poświaty. Ten typ promieniowania wykorzystuje się w lampach do utwardzania paznokci hybrydowych, oświetlenia niektórych klubów nocnych czy w narzędziach używanych w kryminalistyce do poszukiwania odcisków palców.
Choć UV A jest powszechnie używane i stosunkowo często jesteśmy wystawieni na jego działanie, należy pamiętać, że tak jak każde promieniowanie nie jest ono całkowicie obojętne dla naszej skóry, przede wszystkim wzmacniając procesy fotostarzenia się tkanki. Odpowiada także za pierwszą reakcję skóry na światło – opaleniznę natychmiastową, która zanika w przeciągu kilku godzin od ekspozycji.
UV B – 280-315 nm. W kwestii światła UV można mówić o zasadzie: im krótsza staje się fala, na której działanie jesteśmy wystawieni tym większej szkodliwości możemy się spodziewać. UV B jako środkowa wartość jest bardziej niebezpieczna niż UV A. Dobra wiadomość jest taka, że atmosfera ziemska pochłania zdecydowaną większość UV B. To co da radę dotrzeć na powierzchnię ziemi, wpływa na organizmy żywe w bardzo charakterystyczny sposób – wywołuje opaleniznę opóźnioną, a dokładniej wytwarzanie melaniny w fotochromowych komórkach naszego ciała zwanych melanocytami. Choć opalenizna często kojarzy nam się z czymś pożądanym, nie jest to do końca prawda, z pewnością wystawienie skóry na działanie UV B jest kluczowe ze względu na stymulację wydzielania witaminy D3, co zapobiega chorobom układu kostnego takim jak krzywica u dzieci, z drugiej jednak strony zagraża naszemu zdrowi ze względu na wspieranie procesów uszkodzenia komórki. Najprostszym środkiem zabezpieczającym jest zdrowy rozsądek przy określaniu czasu na ekspozycję słoneczną oraz kremy z filtrem, które zazwyczaj zawierają bloker dla tej długości światła.
UV C – 100-280 nm. Najkrótsza fala UV niesie ze sobą najwięcej energii. Na co dzień nie jesteśmy wyeksponowani na jej działanie, ponieważ zostaje ona całkowicie zatrzymana przez warstwę ozonową naszej planety. UV C jest z pewnością najgroźniejszym dla organizmów typem promieniowania nadfioletowego, jego działanie prowadzi do uszkodzenia łańcuchów DNA co doprowadza do mutacji, które z kolei doprowadzają do unicestwienia komórki lub rozwinięcia w niej cech patologicznych – na przykład niekontrolowanego podziału (tak dzieje się w przypadku powstawania komórek nowotworowych). Ze względu na swoje właściwości tą długość światła wykorzystuje się przy dezynfekcji. Specyficzna fala zabija lub dezaktywuje bakterie, wirusy i grzyby.
Zakres działania światła ultrafioletowego jest szeroki i choć charakterystyczna dla ludzi potrzeba kategoryzacji i uporządkowania doprowadziła do wyszczególnienia konkretnych kategorii tego światła, widmo fal elektromagnetycznych najczęściej przeplata się ze sobą wywołując kompleksowe efekty w organizmach żywych. Każda długość światła UV jest wytwarzana na użytek ludzi i wykorzystywana w urządzeniach o szerokim spektrum działania. Aby lepiej poznać działanie lamp UV wykorzystywanych do dezynfekcji zachęcamy do zapoznania się z materiałem http://oczyszczacze.com/poznaj-najwazniejsze-fakty-na-temat-lamp-uv/
